De studiedag op 21 oktober 2011
Op vrijdag 21 oktober 2011, werd er in de Koninklijke Bibliotheek van België een studiedag georganiseerd door Stichting Auschwitz en de vzw Auschwitz in Gedachtenis. Deze studiedag, “De Zetel van de Gestapo in Brussel – Erkenning en Bewaring” genoemd, ging over de zetel van de Gestapo in Brussel en de eventuele mogelijkheden om de kelders van de toen bezette gebouwen te klasseren.
Drie gebouwen van de Louizalaan op de nrs. 453, 347 en 510, werden tijdens de Tweede Wereldoorlog in beslag genomen door de Duitse veiligheidsdiensten (Sicherheitspolizei en Sicherheitsdienst), meer bekend onder de naam Gestapo. Niets wekt de aandacht van de voorbijganger over de geschiedenis van deze gebouwen, ware het niet het gedenkteken gewijd aan Jean de Sélys Longchamps en een plakkaat op de gevel van nr. 453. Deze sinistere locatie maakt deel uit van de meest belangrijke en meest kenmerkende, aangezien ze huisvesting gaf aan de breinen die achter de arrestaties van verzetsleden en van waaruit de deportaties in België en Noord-Frankrijk werden georganiseerd. Verscheidene getuigenissen van overlevenden geven ons weer wat er, tussen ondervragingen en tortuur, hier plaatsvond.
De voormiddag van de studiedag ging over de geschiedenis van de zetel van de Gestapo te Brussel evenals enkele van zijn vertakkingen en afhankelijkheden in België en Noord-Frankrijk. De namiddag werd gewijd aan de bewaringsmogelijkheden van de inscripties die in de kelders van de gebouwen terug te vinden zijn, deze inscripties zijn van de hand van de slachtoffers van de bezetter.
- 23/09/2011 – Artikel in het Frans van Christian Laporte, ‘Les caves de la Gestapo, un enjeu de mémoire’ [De Gestapo-kelders, een inzet van herinnering] verschenen in La Libre Belgique
- 21/10/2011 – Audioreportage in het Frans van Pierre Vandenbulcke dat zijn artikel begeleidt ‘À l'avenue Louise, les caves de la gestapo sont intactes’ [Op de Louisalaan zijn de Gestapo-kelders intact], geschreven samen met Delphine Wilputte en online verschenen op de site van de RTBF
- 22-23/10/2011 – Artikel in het Frans van Marc Metdepenningen, ‘Préserver les caves de la Gestapo’ [Het bewaren van de Gestapo-kelders] verschenen in Le Soir (pdf)
- 01/11/2011 – Artikel in het Frans van Julien Rensonnet, ‘Préserver les graffitis des caves de la Gestapo Avenue Louise’ [Het bewaren van de graffiti in de Gestapo-kelders op de Louizalaan] online verschenen op de site lavenir.net
- 17/01/2012 – Vraag om verklaring van de Senator Francis Delpérée aan Pieter De Crem, Minister van Defensie i.v.m. de ‘Graffiti in de Gestapo-kelders’ gelegen in de Louizalaan te Brussel (helemaal onderaan in de linkse kolom) (in het Frans)
- 24/01/2012 – Artikel in het Frans van Christian Laporte, ‘Il faut sauver les caves de la Gestapo’ verschenen in La Libre Belgique [Red de Gestapo-kelders!]
- 20/06/2012 – Artikel van Jean-Paul Mulders, ‘De man die de Gestapo te grazen nam. Heldenmoed en doofpotten aan de Louizalaan’ verschenen in Knack Weekend, nr. 25 (pdf)
- 17/06/2013 – Artikel in het Frans van Christian Laporte, ‘Des graffitis à préserver pour l’Histoire’ verschenen in La Libre Belgique [Graffiti die moeten beschermd worden voor de Geschiedenis]
- 15/08/2013 – Artikel van Jo Govaerts, ‘Het dramatische oorlogsjaar 1943: Dodelijke landing van Jean de Sélys Longchamps’ verschenen in Brussel Deze Week
- 10/10/2013 – Artikel van Patrice Leprince, ‘Traces de mémoire en péril’ verschenen in Le Soir [Herinneringssporen in gevaar]
- 16/10/2013 – Artikel van Cé. R., ‘Avenue Louise: exproprier les propriétaires des caves de la Gestapo?’ verschenen in l'avenir.net [Louizalaan: de eigenaars van de Gestapo-kelders onteigenen?]
- 22/10/2013 – Artikel van Christian Laporte, ‘Caves de la Gestapo: c’est toujours le statu quo!’ verschenen in La Libre Belgique [De Gestapo-kelders: niets is veranderd!]
Publicatie van de Akten van de studiedag
Daniel Weyssow (olv.), De kelders van de Gestapo: Erkenning en bewaring, 2018, 248 p.
Akten van de studiedag van 21 oktober 2011 welke gehouden werd in de Koninklijke Bibliotheek van België
Aan één der meest prestigieuze lanen van de hoofdstad, de Louizalaan, liggen drie gebouwen: de nummers 453, 347 en 510, die tijdens de Tweede Wereldoorlog gerequisitioneerd werden door de Gestapo. Ze werden omgevormd tot ware foltercentra waarvan de muren van de kelders de sporen behouden hebben in de vorm van teksten, tekeningen en hun laatste wil die de gevangenen er achterlieten. Dit volume verzamelt bijdragen van zowel specialisten ter zake als van getuigen en overlevenden, en heeft als dubbel doel:
- De publieke en politieke machten wijzen op de verantwoordelijkheid om deze ‘vergeten’ herinnering in eer te stellen en er de bescherming van te waarborgen.
- Aan de lezer een studie voor te leggen van gelijkaardige plekken (Breendonk, Keulen, Krakow, Fresnes, Romainville).
Bijlagen (ongepubliceerde teksten, complementair aan het uitgegeven dossier):
- Grégory Célerse (Gedetacheerd onderzoeker en historicus aan het Museum van het Verzet van Bondues), Le siège de la Gestapo de La Madeleine (Lille) (pdf) [De zetel van de Gestapo van de Madeleine (Rijssel)]
- Benoît Majerus, ‘La Sipo-SD en Belgique. Une police faible?’, Vingtième Siècle. Revue d'histoire, nr. 119, 2013/3, p. 43-54. [Sipo-SD in België. Een zwakke politie?] (Klik op de link naar het pdf in de tabel onderaan de pagina)
- De instandhouding van deze kelders in de Louizalaan: Daniel Weyssow, La journée d'étude en débats. Table ronde et interpellations parlementaires (pdf) [De studiedag en de debatten. Rond de tafel en parlementaire interpellaties]
Fotomateriaal, bijkomend aan de reeds getoonde foto’s in het werk:
- Daniel Weyssow, Une évocation par les témoignages du siège de la Gestapo à Bruxelles [Een evocatie door de getuigen van de zetel van de Gestapo te Brussel (Galerij)]
- Daniel Weyssow, Découverte de la cave n° 16 du 453 avenue Louise [Ontdekking van de kelder nr. 16 aan de Louizalaan 453 (7 galerijen)] – Komplete legendes van de foto’s van de 7 galerijen (pdf in het Frans)
- Karola Fings, D’une cave d’archives vers un lieu de mémoire d’importance européenne. Les inscriptions murales de la EL-DE Haus et le lieu de mémoire ‘Prison de la Gestapo’ [Van een archiefkelder tot een herdenkingsplaats van Europees belang. De inscripties van het EL-DE Haus en de herinneringsplaats ‘Gevangenis van de Gestapo’ (Galerij)]
- Albert Bouckaert, Après ‘leur’ départ. Dans le repaire de la Gestapo [Na ‘hun’ vertrek. In het hol van de Gestapo (galerij met een foto van de pagina’s 6 en 7 van de Soir Illustré nr. 641 van 27 september 1944 en het totaal van de foto’s)]
- Olivier van der Wilt, Les détenus de la Sipo-SD en Belgique: des caves de l’avenue Louise aux cellules de Breendonk (pdf) [De gevangenen van de Sipo-SD in België: van de kelders aan de Louizalaan tot de cellen van Breendonk]